MURÂD HAN-V;
Otuz üçüncü Osmanlı sultanı. İslâm hâlîfelerinin doksan
sekizincisidir. Babası, Osmanlı sultanlarından Abdülmecîd Han, annesi Şevkefzâ
Kadınefendidir. 21 Eylül 1840 târihinde İstanbul’da doğdu. İyi bir eğitim ve
öğretim gördü. Devrin büyük âlimlerinden ders görerek yetiştirildi. Devlet
idâresi, fen ilimleri ve Arapça, Farsça, Fransızca öğrendi. Okumayı çok
sevdiğinden veliahtlığı devrinde yabancı ülkelerden de kitap getirtirdi.
Babasının 25 Haziran 1861’de
vefâtından sonra Abdülazîz Han pâdişâh olunca, veliaht oldu. Nezâketi,
kibârlığı, çağına göre bilgisi ve yumuşak huyluluğu ile sevildi. Amcası
Abdülazîz Hanın 1863 Mısır ve 1867 Avrupa seyâhatlerine katıldı. Bu gezilerde
davranışları ile Osmanlı hânedânının asâletini temsil ederek takdir topladı.
Veliaht Murâd, 30 Mayıs 1876 târihinde Sultan Abdülazîz Hanın hal’ edilmesiyle
Osmanlı Sultanı îlân edildi. 4 Haziran 1876’da Abdülazîz Hanın fecî şekilde
şehit edildiğini ve annesi Pertevniyâl Sultana çok çirkin işkenceler yapıldığını
işiten Sultan Murâd Hanın üzüntüden ve bu felâket yolunun sonunu düşünmekten
aklı bozuldu. Üzüntüden hastalığının artmasında doktor Capoleone’nin câhilâne ve
yanlış teşhis ve tedâvisinin mühim rolü oldu. Beşinci Murâd Han bu hasta hâliyle
ihtilâlcilerin kuklası hâline getirilip, Avrupa’da belirli odakların devleti ve
İslâmiyeti yok etmek için hazırladıkları yıkıcı plânları tatbik edilmek
istendiyse de kardeşi İkinci Abdülhamîd Han bunların önüne geçti. 31 Ağustos
1876’da hal’ edilen ve doksan üç gün saltanat süren Beşinci Murâd Han, Osmanlı
sultanlarının en az pâdişâhlık yapanıdır.
Saltanattan hal’inden sonra, âilesiyle Çırağan Sarayına yerleştirilen Beşinci
Murâd Hanın hastalığı sonradan iyileşti.
Vaktini
okumak ve torunlarını okutmakla geçiren Murâd Han, kardeşi Sultan Abdülhamîd
Hanın nâzikâne hatır sormasını, dâimâ teşekkürle cevaplandırırdı. 29 Ağustos
1904 târihinde vefât eden Beşinci Murâd Han, İstanbul’da Yeni Câmideki türbeye
defnedildi.